طبقه مفسران تابعین شیعهطبقه مفسران تابعین شیعه به اسامی مفسران شیعی نسل اول پس از صحابه اطلاق می‌شود. ۱ - تعریف مفسران تابعین شیعهاین طبقه، شاگردان صحابیان مفسر هستند و برخی از آنان نزد اهل سنت نیز به عنوان مفسر شناخته شده‌اند. گروهی از این مفسران که در مکه می‌زیستند، از روش ابن عباس پیروی می‌کردند. گروهی نیز در مدینه از ابی بن کعب و دسته دیگر در عراق از ابن مسعود بهره می‌بردند. ۲ - مشهورترین مفسران از طبقه تابعان۲.۱ - سعید بن جبیرسعید بن جبیر (متوفای ۹۵ ق)،از مفسران شیعی است و چون به حضرت علی علیه‌السّلام وفادار بود، به دست حجاج شکنجه و کشته شد. وثاقت او مورد اتفاق اصحاب صحاح سته اهل سنت و صاحبان کتب اربعه شیعه می‌باشد. ابن عباس او را به عنوان مطمئن‌ترین حجت و سند دینی توثیق کرده است. ۲.۲ - طاووس بن کیسان یمانیطاووس بن کیسان یمانی (متوفای ۱۰۴ یا ۱۰۸ ق)، برخی او را ایرانی الاصل خوانده‌اند. نقل است که ابن عباس درباره او گفته است: «من طاووس را اهل بهشت می‌دانم». ۲.۳ - یحیی بن یعمریحیی بن یعمر (م ۱۲۹ ق)، او نخستین کسی است که قرآن را نقطه گذاری کرد. وی از شیعیان و معتقد به برتری ائمه علیه‌السّلام بود و توسط حجاج به خراسان تبعید شد. ۲.۴ - ابوصالح میزان بصریابوصالح میزان بصری (م ۱۰۰ ق)، وی از شاگردان ابن عباس بود. شیخ مفید در کتاب الکافیة فی ابطال توبة الخاطئة روایتی از ایشان نقل و سپس سند آن را تایید می‌کند و می‌فرماید: «راویانش از مردان جلیل القدر هستند». ۲.۵ - محمد بن سائب کلبیمحمد بن سائب کلبی (متوفای ۱۴۶ ق)، سیوطی می‌گوید: «او روایات شایسته‌ای دارد و در میان تابعان هیچ کس تفسیری پربارتر از او عرضه نکرده است». ۲.۶ - جابر بن یزید جعفیجابر بن یزید جعفی (متوفای ۱۲۷ ق)، وی از تابعان و اصحاب امام باقر و صادق علیهما السلام بوده است. ۲.۷ - اسماعیل سدی کبیراسماعیل سدی کبیر (متوفای ۱۴۵ ق)، سیوطی او را از تابعان شمرده و تفسیر او را بهترین تفسیرها وصف کرده و نجاشی نام او را در زمره مؤلفان شیعه آورده است. [۱]
عمیدزنجانی، عباسعلی، مبانی و روشهای تفسیر قرآن، ص۸۰.
[۲]
جلالیان، حبیب الله، تاریخ تفسیر قرآن کریم، ص۲۰۲.
[۳]
جلالیان، حبیب الله، تاریخ تفسیر قرآن کریم، ص۷۰.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «طبقه مفسران تابعین شیعه». |